قرآن و مبارزه با مفاسد اخلاقی و تهاجم فرهنگی

به نام خدا

سید جواد حسینی

بدون تردید امروز، برنده ترین اسلحه دشمن تهاجم فرهنگی به حساب می آید. به عنوان نمونه به این دو گزارش توجه شود:

1. به گفته یک مقام آگاه در حال حاضر 97 ماهواره متلعق به 15 کشور جهان برای مردم ایران برنامه های تلویزیونی پخش می کنند که برخی از این ماهواره ها بیش از 200 کانال تلویزیونی را به صورت دیجیتال پخش می کنند. این منبع آگاه افزود از این تعداد 600 شبکه تلویزیونی در سازمان صدا و سیما و برخی نهادهای نظامی، فرهنگی و اطلاعاتی، مونیتور می شود، بنابراین گزارش از این تعداد شبکه، 11 شبکه آن به زبان فارسی است و اکثر آنها علیه نظام اسلامی ایران و هنجارهای فرهنگی و اجتماعی برنامه پخش می کنند. (هفته نامه بصیرت، سال نهم، شماره 26، 10/2/82، ص 4؛ مجله مبلغان، شماره 43، 1426، ص 25)

2. صهیونیست معروف «نتانیاهو» گفت: «برنامه های ماهواره، به مثابه یک نیروی شورشی بسیار مؤثری عمل می کنند؛ بچه های ایرانی مسلما لباس های زیبای را خواهند خواست که در شوهای تلویزیونی می ببنند. آنها استخرهای شنا و شیوه زندگی فانتزی خواهند خواست». (روزنامه جمهوری اسلامی 23/6/1381؛ مجله مبلغان، همان)
و هم چنین «6/1 ترلیون بیت، تبادل روزانه اطلاعات در دنیای اینترنت است» وطی یک سال گذشته (82) سایت های فاسد و خشونت آمیز 70% افزایش یافته است». (اصغر جدائی، آمارها پرده بر می دارند، قم، چاپ اول، 1383، ص 186-187)

قابل انکار نیست که آثار سوء این تبلیغات گربیان جامعه ما، خصوصا برخی جوانان را نیز گرفته است، حال باید پرسید کدامین مکتب، و با ارایه چه طرحی و برنامه ای شعله های سوزان این فاجعه را مهار می کند؟

قرآن و اهل بیت علیهم السلام طرح و برنامه خود را در این زمینه در دو بخش ارائه می دهد:

1) پیشگیری از فساد و تهاجم فرهنگی

2) عوامل بازدارنده و از بین برنده گناه

البته عواملی نیز بین دو گروه بالا مشترك هستند كه در این مقاله به بخشی از گروه پیشگیری از فساد توجه می شود و در شماره های بعد به دیگر عوامل.
پیشگیری از فساد و تهاجم فرهنگی

برای حفظ جان انسان ها و سلامت جامعه، پیشگیری مقدم بر درمان است.
کنترل اندیشه

امامان معصوم علیهم السلام به عنوان مفسران اصلی قرآن برای پیشگیری از گناه و فساد بر تقویت و تحکیم باورها و اندیشه ها تأکید می کردند. فردی خدمت حضرت امام حسن علیه السلام (یا امام حسین علیه السلام) شرفیاب شد و گفت: من مرد گناه کاری هستم و نمی توانم گناه را ترک کنم. مرا پند دهید. حضرت فرمود: «پنج کار را انجام بده، آن گاه هر چه می خواهی گناه کن. جایی را پیدا کن که خداوند تو را نبیند و هر چه می خواهی گناه کن. هنگامی که ملک الموت نزد تو می آید تا تو را قبض روح کند او را از خود دور کن. و هر چه می خواهی گناه کن. هنگامی که مالک (دوزخ) تو را به درون آتش وارد می کند، در آتش نرو و هر چه می خواهی گناه کن». (محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج 78، باب 20، حدیث 7)

این روایت کاملا اندیشه سازی می کند که باور کنیم این جهان محضر خداوند است و جهان را پایانی بنام قیامت و در آن بهشت و جهنمی است. آن هم بعد از حسابرسی دقیق به تمام اعمال حتی ذره ها.
کنترل چشم و گوش

قرآن انسان را در برابر تمامی اعضای خود مسؤل می شمارد و سخت به او هشدار می دهد، که در برابر کارکرد هر یک از آنها باید جوابگو باشد، قرآن کریم در این باره می فرماید: « وَ لا تَقْفُ ما لَیسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً ؛ و چیزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زیرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد ». (اسراء، 36)

قرآن درباره چشم تأکید جداگانه ای دارد چرا که استفاده نامطلوب از آن، در جهت دامن زدن به آتش شهوت و تهییج نابجا و خطرناک غریزه جنسی، سخت و خطرآفرین است لذا قرآن می فرماید: «قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى لَهُمْ إِنَّ اللّهَ خَبیرٌ بِما یصْنَعُونَ*وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها ؛ به مردان با ایمان بگو دیده فرو نهند و پاكدامنى ورزند كه این براى آنان پاكیزهتر است زیرا خدا به آنچه مى كنند آگاه است. و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زیورهاى خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعا از آن پیداست». (نور، 30-31)

نکاتی در آیه قابل دقت است:
1- با این که مسأله حرمت نگاه مشترک بین مردان و زنان است برای تأکید بیشتر دو خطاب جداگانه آمده، یک بار خطاب به مردان و بار دیگر روی سخن با زنان است.
2- خطاب اول به مردان است شاید رازش این باشد که تأثیرپذیری مردان از نگاه بسیار بیشتر از زنان است و پاکی چشم مردان باعث کنترل آرایش ها و عشوه گری های زنان که برای جلب نگاه مردان است، می شود.
3- آخرین نکته این است که فلسفه این دستور پاکیزه شدن روح و روان انسان هاست «ازکی لهم»

در منابع روائی از نگاه به نامحرم، تعبیر به زنای چشم، تیر مسموم شیطان، و ... شده است. از امام هفتم درباره آین آیه «یا ابت استأجره ... »سخن دختر شعیب که گفت: ای پدر! موسی را اجیر کن که بهترین اجیر، انسان قدرتمند و امینی است» فرمود: «حضرت شعیب به دخترش گفت: دخترم! قدرت موسی را از بلند کردن سنگ بزرگ دریافتی، اما امانت وی را چگونه شناختی؟ دختر جواب داد: هنگامی که به طرف خانه می آمدیم در آغاز من جلوی او راه می رفتم، ولی او از من خواست که پشت سرش راه بروم و گفت: هر گاه من راه را اشتباه رفتم به من تذکر بده؛ چرا که مردمی هستیم که به پشت زنان نگاه نمی کنیم». (حر عاملی، وسائل الشیعه، داراحیاء التراث، ج 14، ص 145)
علی علیه السلام فرمود: « نعم صارف الشهوات غض الابصار؛(محمدی ری شهری، میزان الحکمه، مکتبه الاعلام الاسلامی، ج 1، ص 72) چشم پوشی از نگاه (به نامحرم) عامل خوبی برای بازدارندگی از شهوت است».
کنترل ارتباط و سخن

قرآن برای پاس داری از حریم پاکی و جلوگیری از انحرافات، رعایت ضوابطی را در روابط مرد و زن ضروری دانسته و آزادی مطلق و بدون قید و دوستی ها و عسق بازی های مصطلح امروزی را ناپسند و مردود شمرده است (در مورد ازدواج های عشقی به این تحقیق توجه کنید:

دکتر«اسنل پنتی» کارشناس بزرگ امریکایی در امر زناشویی این عبارت را منتشر کرد: به خاطر عشق ازدواج نکنید، ازدواج عشقی، زهرآگین ترین نوع ازدواج است. این کارشناس که سی سال است منحصرا به پرونده ها ازدواج و طلاق در شهرهای بزرگ و پر جمعیت آمریکا و دیگر کشورهای جهان رسیدگی می کند درباره علت طلاق می گوید: افسانه عشق یکی از مخرب ترین اختراعات بشر است. در آمریکا ازهر صد ازدواج عشقی 93 تای آن با شکست دردناک روبرو شده اند و در فرانسه وضع بدتر است، عمر متوسط ازدواج عشقی 5/3 ماه است در آمریکا از هر پنج فقره جنایت یک فقره اش محصول مرافعات کسانی است که به واسطه عشق ازدواج کرده اند. (علوم جنایی، ج 2، ص 1016، فساد سلاح تهاجم فرهنگی، سید محمود مدنی، ص 300) و همین طور ارتباط نامه ای و تلفنی نامناسب را روا نمی دارد.

اسلام صحبت کردن زن و مرد را در موارد ضروری و در جریان رسیدگی به کارهای روز مره زندگی اجازه داده، اما برای پیشگیری از پیامدهای سوء احتمالی، سفارش نموده که با ناز و عشوه گری و طنازی سخن نگوئید، در این باره می خوانیم: «فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا؛ (احزاب، 32) به گونه ای هوس انگیز(با مردان نامحرم) سخن نگوئید تا بیماردلی در شما طمع نکند، و به گونه ای شایسته و معمولی سخن بگویید».

گاه جنایت بزرگ از یک شوخی نابجا و ارتباط ناروا به وجود می آید. پرونده های فراوانی در داخل کشور وجود دارد که یک عشوه گری یا طنازی حرف زدن باعث ارتباط نامشروع و سرانجام قتل شوهر و یا قتل های دیگر شده است.

در حدیثی می خوانیم : «کسی که به حرام دستش را به دست زنی برساند، چون به صحرای محشر در آید، دستش بسته باشد، و کسی که با زنان نامحرم، خوش طبعی، شوخی و مزاح کند، خداوند در عوض هر کلمه، هزار سال او را در محشر حبس می کند، و اگر زنی راضی باشد که مردی به حرام او را در آغوش بگیرد، ببوسد یا به حرام با او ملاقات نماید و یا با او خوش طبعی کند، بر او نیز گناهی همانند مرد است». (علامه مجلسی، عین الحیوه، ص 140)
ازدواج یا بهترین راه پیشگیری

قرآن نه تنها ازدواج را ناپسند نمی داند، بلکه آن را عملی عبادی و مطلوب و در برخی موارد واجب شمرده است. بدون تردید اگر در جامعه ای زمینه ازدواج و تشکیل خانواده به صورت آسان به همان گون که اسلام خواسته فراهم شود، گناهانی برخواسته از غرائز جنسی ریشه کن خواهد شد و تنها کسانی به سمت جرایم جنسی و بی عفتی خواهند رفت که از سلامتی روانی برخوردار نباشند.
قرآن کریم اصرار فراوان بر این مسأله مهم دارد و برخی دغدغه هایی را ممکن است بر اثر ازدواج پیش آید مردود شمرده است. به آیاتی در این زمینه اشاره می شود.

1- ازدواج عامل آرامش: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجًا لِتَسْكُنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی ذلِكَ َلآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَكَّرُونَ؛ (روم، 21) و از نشانه هاى او اینكه از [نوع] خودتان همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید و میانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در این [نعمت] براى مردمى كه مى اندیشند قطعا نشانه هایى است».

2- همه نیاز به ازدواج دارند: ازدواج مخصوص دنیازدگان نیست حتی انسان هایی که در بالاترین رتبه معنوی قرار دارند نیز بی نیاز از این نمی باشند. قرآن کریم می فرماید: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِكَ وَ جَعَلْنا لَهُمْ أَزْواجًا وَ ذُرّیةً؛ (رعد، 38) و قطعا پیش از تو [نیز] رسولانى فرستادیم و براى آنان زنان و فرزندانى قرار دادیم».

3- ازدواج و توسعه اقتصادی: برخی افراد فقر و نداری را بهانه ای برای عدم ازدواج می دانند. قرآن این فرهنگ را غلط دانسته و با صراحت اعلام می دارد هر ی خدا ای رازدار بندگان شرمگینت پا به عرصه ازدواج و خانواده گذارد وضع اقتصادی او را نیز دگرگون می کند:« وَ أَنْكِحُوا اْلأَیامى مِنْكُمْ وَ الصّالِحینَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ إِنْ یكُونُوا فُقَراءَ یغْنِهِمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛ (نور، 32)بى همسران خود و غلامان و كنیزان درستكارتان را همسر دهید اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خویش بى نیاز خواهد كرد و خدا گشایشگر داناست».

اسلام برای ارضای صحیح مسائل جنسی، ازدواج و در صورت مهیا نبودن شرایط آن، ازدواج مدت دار و موقت را توصیه نموده است. اسلام اصرار فراوانی دارد که محیط خانواده برای کامیابی زن و شوهر از یکدیگر آمادگی کامل داشته باشد. زن یا مردی که از این نظر کوتاهی کند مورد نکوهش صریح اسلام قرار گرفته است. اسلام اصرار فراوانی به خرج داده است که محیط اجتماع، محیط کار و عمل و فعالیت بوده از هر نوع کام یابی جنسی درآن محیط خودداری شود. فلسفه تحریم نظربازی و تمتعات جنسی از غیر همسر قانونی و هم چنین فلسفه تحریم خودآرایی و تبرج زن برای بیگانه همین است. (مرتضی مطهری، اخلاق جنسی دراسلام و جهان غرب، قم، انتشارات صدرا، ص 47)

در روایات نیز تعابیر زیبائی از ازدواج شده است که به یک نمونه اشاره می شود، تا روشن شود که ازدواج در پیشگیری از جرایم نقش مؤثر و کلیدی دارد.
حضرت صادق علیه السلام فرمود: «من تزوج احرز نصف دینه...؛ (وسائل الشیعه، همان، ج 14، ص 5) آن ی خدا ای رازدار بندگان شرمگینت که ازدواج نمود نصف دین خویش را حفظ کرد پس از خدا بترسید در حفظ نیمه دیگر آن».
ازدواج موقت

واقعیت این است که جوانان ما در زمان کنونی از سه جهت آماج مشکلات و گرفتاری ها می باشند: از طرفی ادامه تحصیلات تا سن بیست سالگی بلکه بالاتر امری است ضروری، و از سوی دیگر راه یافتن به بازارکار و آماده نمودن زمینه مالی ازدواج فرصتی طولانی می طلبد، و از جانب سوم غریزه جنسی در دنیایی پر از تهییج و تحریک و فیلم و سی دی و اختلاط و ... همه را در فشاری طاقت فرسا قرار می دهند، بهترین راه حل در کوتاه مدت، ازدواج موقت است.

قرآن درباره ازدواج موقت می فرماید: « وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوالِكُمْ مُحْصِنینَ غَیرَ مُسافِحینَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَةً وَ لا جُناحَ عَلَیكُمْ فیما تَراضَیتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَریضَةِ إِنَّ اللّهَ كانَ عَلیمًا حَكیمًا؛ (نساء، 24)و براى شما حلال است كه [زنان دیگر را] به وسیله اموال خود طلب كنید در صورتى كه پاكدامن باشید و زناكار نباشید و زنانى را كه متعه كرده اید مهرشان را به عنوان فریضه اى به آنان بدهید و بر شما گناهى نیست كه پس از [تعیین مبلغ] مقرر با یكدیگر توافق كنید [كه مدت عقد یا مهر را كم یا زیاد كنید] مسلما خداوند داناى حكیم است ».

اگر واقعا آنچه را اسلام در مورد عقد موقت سفارش نموده به خوبی اجرا شود کسی دچار بی عفتی نخواهد شد.
البته در مورد ازدواج موقت شرائط و نکات فراوانی لازم است مراعات شود، یکی از آن نکات این است که این امر بیشتر برای افراد مجرد و مردهای بی همسر مطرح است نه مردانی که همسر و یا همسران قانونی دارند.
حجاب حافظ عفت و پاسدار کرامت

بد حجابی و بی حجابی از دستاوردهای شوم استعمار جدید و حربه مهم تهاجم فرهنگی است. درمقابل حجاب و پاسداری از آن یکی از مهم ترین عامل صلاح و سداد جامعه شمرده می شود. هر جامعه ای که حجاب و عفاف خود را حفظ کرده دین و فرهنگ خود را نیز نگه داشته است و هر جامعه که حجاب در آن کم رنگ شده به همان نسبت دین و فرهنگ و آداب نیز رنگ باخته است. قرآن درباره حجاب دستورات اکیدی دارد که به نمونه هایی اشاره می شود.

« يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا » «اى پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوششهاى خود را بر خود فروتر گیرند این براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیكتر است و خدا آمرزنده مهربان است ». (احزاب، 59)

در شأن نزول آیه فوق آمده که شب هنگام زنان برای نماز مغرب و عشاء به مسجد می رفتند برخی از جوانان هرزه برسر راه آنها می نشستند و با مزاح و سخنان ناروا آنها را آزار می دادند و مزاحم آنان می شدند. آیه نازل شد و به آنها دستور داد حجاب خود را به طور کامل رعایت کنند تا به خوبی شناخته نشوند و کسی بهانه مزاحمت نداشته باشند. (تفسیر نمونه، ج 17، ص 426).

دو نکته در آیه با توجه به شأن نزول قابل دقت است:
1) برای جلوگیری از مزاحمت های خیابانی دستور حجاب کامل به زنان می دهد هر چند در آیه بعدی مزاحمان را نیز تهدید کرده است، معلوم می شود حجاب در ریشه کنی هرزگی و مزاحمت ها نقش دارد.
2) زنی كه حجاب دارد، به عنوان زنی با شخصیت و متدین شناخته می شود لذا با عمل خود به هرزگان اجازه نمی دهد که به حریم او اهانت نمایند.

قرآن برخی عوامل دیگری را نیز برای عوامل پیشگیری از گناه و فساد طرح نموده که به صورت عمیق تر و بادوام بیشتر هم در پیشگیری و بازدارندگی نقش و هم در رفع و برداشتن گناهان و آلودگی ها، جهت اختصار به صورت فهرست وار به آنها اشاره می شود.
عبادت و دعا

اعمال عبادی مانند نماز و روزه و حج و ... نقش مهمی در بازدارندگی از گناهان دارند، قرآن درباره نماز می فرماید: « إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر(عنکبوت/45)؛ براستی نماز انسان را از زشتی ها باز می دارد.» و درباره روزه فرمود: «كُتِبَ عَلَیكُمُ الصِّیامُ ... لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(بقره/183)؛ روزه بر شما واجب شده ... شاید پروا پیشه شوید.»

در یک کلام درباره هر عبادت و پرستش حق می گوید: « یا أَیهَا النّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ ... لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(بقره/21)؛ ای مردم پروردگارتان را عبادت کنید شاید پروا پیشه شوید.»
انتخاب الگوهای صحیح

انسان فطرتا عاشق کمال و از نقص و عیب گزیران است، همین امر باعث می شود که به دنبال الگوی مطلوب و کاملی باشد الگوپذیری چون سازگار با فطرت انسان است از مؤثرترین روش های پیشگیری و رفع گناه شمرده می شود در این روش انسان نمونه ای عینی را مطلوب خویش قرار می دهد و به شیبه سازی دست می زند و گام در جای او می نهد. به همین جهت قرآن الگوهایی را معرفی می کند. در یک آیه می فرماید: «لَقَدْ كانَ لَكُمْ فی رَسُولِ اللّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»؛ (احزاب، 21) و مسلما برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی است» و همین طور ابراهیم علیه السلام برخی افراد دیگر را به عنوان الگو معرفی می کند. (ممتحنه، 4 و 6) که در رأس آن افراد ائمه اطهار قرار دارند.
دوری از دوستان ناباب

یکی از عوامل توسعه فساد و بی بند و باری مخصوصا در بین قشر جوان، رفقای ناباب و نامناسب است. قرآن برای جلوگیری از این عامل تذکراتی دارد که به برخی از آنها اشاره می شود:
یک. حسرت دائمی: «و [بخاطر اور] روزی را که ستمکار دست خود را [از شدت حسرت] به دندان می گزد و می گوید «ای کاش» رسول (خدا) راهی برگزیده بودم! ای وای بر من، کاش فلان [شخص گمراه] را دوست خود انتخاب نکرده بودم ». (فرقان، 28)
دو. دوستی با تقوا پیشگان: « اْلأَخِلاّءُ یوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ الْمُتَّقینَ؛ در آن روز یاران جز پرهیزگاران بعضى شان دشمن بعضى دیگرند». (زخرف، 67)

نار خندان باغ را خندان کند صحبت مردانت از مردان کند


عوامل بازدارنده و از بین برنده گناه و فساد

این عوامل نیز خود به سه دسته تقسیم می شود:
1- عوامل فردی:

عوامل فردی دوری از گناه و فساد و رها شدن از دام این بخش از تهاجم فرهنگی متعدد است که به برخی از آن ها اشاره می شود.

یك- توبه و بازگشت: قرآن در بیش از 90 آیه را در قالب های مختلف مطرح و بیان نموده است و آن را مهم ترین عامل رهائی از دام گناهان و فساد، و باعث رستگاری انسان می داند. در آیه می خوانیم: « تُوبُوا إِلَى اللّهِ جَمیعًا أَیهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛ اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه كنید امید كه رستگار شوید». (نور،31)

دو- یاد خدا و نعمت های او: یاد خدا و نعمت های او، با این دید که نعمت دهنده در همه جا حاضر است و تمام هستی حتی خطورات قلبی و تخیلات انسان را زیر نظر دارد انسان را از پلیدی و زشتی نگه می دارد و به خوبی و نیکی وا می دارد.

علی علیه السلام فرمود: «هر ی خدا ای رازدار بندگان شرمگینت قبلش را به دوام یاد خدا آباد کند کردارش در نهان و آشکار نیکو گردد». (غرر الحکم، چاپ دانشگاه تهران، ج 5، ص 387)

در قرآن بیش از دویست بار کلمه «ذکر» و مشتقات آن به کار رفته است، از جمله می فرماید: «فَاذْكُرُوا آلاءَ اللّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِی اْلأَرْضِ مُفْسِدینَ؛ پس نعمتهاى خدا را به یاد آورید و در زمین سر به فساد برمدارید». (اعراف، 74) آیه می رساند که یاد نعمت ها جلوی فساد را می گیرد.

و در آیه دیگری فرمود: «اذْكُرُوا اللّهَ كَثیرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛ خدا را بسیار یاد كنید باشد كه رستگار شوید». (انفال، 45)

سه- عبرت گیری و پند آموزی: انسان با ملاحضه تاریخ و سرگذشت آنهایی که در فساد و بی بندی فرو رفتند و در مقابل تهاجم فرهنگی تسلیم شدند، و آبروی دنیا و آخرتشان را از دست دادند خود را از فرورفتن در دام ها و تکرار خطاها و یا رها نمودن از آن، خود را بیمه کند.

علی علیه السلام فرمود: «و هر ی خدا ای رازدار بندگان شرمگینت عبرت گیرد خود را [از فرو رفتن در خطاها و فسادها] دور نگه داشته و هر ی خدا ای رازدار بندگان شرمگینت خود را [از بدی ها] دور نگهداشت سالم می ماند». (بحارالانوار، دارالحیاء التراث، ح 78، ص 92)

قرآن در هشت آیه با صورت های مختلف دستور به عبرت گیری داده است و گاه صریحا فرمان داده است: « فَاعْتَبِرُوا یا أُولِی اْلأَبْصارِ ؛اى دیده وران عبرت گیرید». (حشر، 2)
2. عوامل خانوادگی:

سهم بزرگی از مفاسد اجتماعی، و پذیرش تهاجمات فرهنگی معلول سؤ تربیت خانواده هاست، و چنان که پدر و مادر خودشان وارسته و منزه باشند، و به فرزندان خویش توجه نموده، و در تربیت آنان کوتاهی ننمایند، بدون تردید کمک شایانی به اصلاح جامعه بشری نموده زیرا مفسدین و معتادان، سارقین و قاتل ها، منحرفین و شرابی ها ... معمولا ریشه خانوادگی دارند.

قرآن با صراحت تمام به مردان و سرپرستان خانواده ها دستور می دهد که هم خود را و هم فرزندان خود در مقابل گناهان و فساد و بی بند و باری نگهدارند و حفظ کنند.

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلیكُمْ نارًا وَقُودُهَا النّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَیها مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یعْصُونَ اللّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یفْعَلُونَ ما یؤْمَرُونَ؛ اى كسانى كه ایمان آورده اید خودتان و كسانتان را از آتشى كه سوخت آن مردم و نگهاست حفظ كنید بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگیر [گمارده شده] اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچى نمى كنند و آنچه را كه مامورند انجام مى دهند». (تحریم، 6)

آیه خطاب به مؤمنان است از این می فهمیم که خانواده مای مؤمن و مسلمان همیشه در معرض تهاجمات گناه و فساد قرار دارند، باید به گونه ای برنامه ریزی شود که بتوان جلوی آن تهاجمات را گرفت.

پیامبر اکرم فرمود: «خداوند هر مسؤلی، از مسئولیتی که به وی سپرده شده است، سؤال خواهد نمود، که آیا آن را به درستی به انجام رسانید یا ضایع کرد حتی از مرد نسبت به خانواده اش سؤال خواهد شد». (شرح رساله حقوق، ج 1، ص 524)

پیامبر اکر م فرمود: «همراهی و دقت و مراقبت کنید در امور فرزندانتان، و نیکو گردانید تربیت آنها را؛ چرا که اولاد شما هدیه های خداوند به شما می باشند». (همان، ص 582)
3.عوامل اجتماعی:

قرآن افراد جامعه را واحد های جد افتاده بی ارتباط به هم نمی دانند، بلکه همگی را پیکری می شمارد که به همدیگر مرتبط و متصل و دارای ولایت بر یکدیگرند، لذا وظائفی بر عهده دارند که برخی از آنها از این قرار است:

یك-امر به معروف و نهی از منکر: مردان و زنان مؤمن برخی سرپرست برخی دیگرند، امر به معروف می کنند و از زشتی ها باز می دارند، نماز را به پای داشته زکات می پردازند و خداوند و پیامبرش را اطاعت می کنند. ایشان هستند که خداوند بر ایشان رحمت می آورد و به درستی که خداوند صاحب اقتدار و حکیم است». (توبه، 71)

امام باقر علیه السلام فرمود: «در آخر الزمان عده ای مورد اطاعت قرار می گیرند، که ریاکارند و به عبادت تظاهر می کنند ولی کم خردان و کوتاه فکرانند. آنان به امر به معروف و نهی از منکر را واجب نمی شمارند، مگر آن هنگام که ایمن از هر گونه ضرری باشند. همواره به دنبال عذرتراشی و بهانه گیری و راه گریز از این واجب الهی هستند به دنبال لغزش های علما و فساد عمل آنان می باشند. آنان به سوی نماز و روزه و هر عملی که ضرری مالی یا جانی را متوجه آنان سازد، آنها را ترک می گویند، همان گونه که برترین و شریف ترین واجبات؛ یعنی امر به معروف و نهی از منکر را ترک گفته اند. به درستی که امر به معروف و نهی از منکر واجبی است که دیگر فرائض به واسطه آن به پا داشته می شود آنگاه که جامعه ای این گونه شد خداوند بر آنها غضب کرده و غضب وی عمومیت خواهد یافت پس نیکانی که در جامعه همواره اشرارند، و نیز کوچکترها با بزرگ ترها هلاک خواهند شد به درستی که امر به معروف راه همه انبیاست... پس با قلب هایتان به مخالفت گناه برخیزید و با زبانهایتان آنها را رد کنید. و ضربه های سخت خود را به پیشانی گنکاران وارد سازید و در راه خداوند از سرزنش ملامت گران نهراسید». (کافی، ج 5، ص 55)

دو- دولتمردان و حکومت اسلامی: حاکم و دولتمردان اسلامی در گام اول به عنوان الگوهای جامعه وظیفه دارندف کارها و رفتار خویش را اصلاح نمایند، چرا که مردم به رفتار و اعمال آنها اقتدا می کنند، در گام بعدی وظیفه دارند حدود تعزیرات اسلامی را برای جلوگیری از مفاسد اجتماعی قاطعانه و بدون ترس از اعتراض ابرقدرت ها و وابستگان آنها را اجرا نمایند.

علی علیه السلام هنگام اجرای یک حد از حدود الهی فرمود: «خدایا! تو به پیامبرت هنگامی که از دینت خبر می داد فرمودی: ای محمد هر ی خدا ای رازدار بندگان شرمگینت یک حد از مجازات های مرا تعطیل کرده و اجرا نکند، با من دشمنی کرده، و بدین وسیله خواستار مخالفت با من شده است». (همان، ج 18، ص 309)

در گام سوم، دولتمردان، صدا و سیما، روزنامه ها، نوسیندگان و کلا دستگاه های تبلیغاتی، وظیفه دارند، مردم و جوانان را از مفاسد و زیان های تهاجم فرهنگی آگاه نمایند، چرا که امروز وسیله اصلی برای تهاجم فرهنگی به جوامع انسانی و اسلامی، همان تبلیغات وسیع و گسترده است.